Veelgestelde Vragen Vitamine B12 Tekort

Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten, dus in vlees, vis, eieren en zuivel.

Vitamine B12 is essentieel voor onder andere de gezondheid van het zenuwstelsel, het immuunsysteem, het hart-en vaatstelsel en het maag-darmstelsel.

In het lichaam is een voorraad B12 aanwezig voor minimaal 3 jaar tot soms wel 10 jaar. Indien er geen B12 meer binnenkomt of wordt opgenomen duurt het nog enkele jaren voor de klachten ontstaan. Een tekort ontstaat dus nooit zomaar van de ene op de andere dag, maar ontwikkelt zich gedurende langere tijd. Dat is ook waarom een tekort vaak begint met vage klachten, die langzaam toenemen.

Het is belangrijk om naast vitamine B12 te letten op foliumzuur, ijzer en vitamine B6, aangezien de samenwerking tussen vitamine B12 en deze drie erg belangrijk is. Daarnaast komen deze tekorten nogal eens samen voor. Ook werken de vitamine B12 injecties niet voldoende als er sprake is van een foliumzuurtekort.

Ja, dat is zeker goed mogelijk. Een laagnormale waarde (onder de 200 à 300 pmol/L) in combinatie met klachten die passen bij een vitamine B12 tekort, waarvoor geen andere duidelijke oorzaak is, zou zeker verder onderzocht moeten worden. Een waarde boven de onderste referentiewaarde kan toch een tekort betekenen, en bij duidelijke klachten dient dan verder getest te worden op MMA (methylmalonzuur) en eventueel homocysteïne. De serum B12 waarde alleen kan een tekort niet altijd uitsluiten, zoals u ook onder andere hier, hier en hier kunt lezen.

Dat kan zeker. In veel gevallen gaat een vitamine B12-tekort NIET samen met bloedarmoede en/of een verhoogde MCV-waarde. Hierdoor worden veel mensen met een tekort over het hoofd gezien. Vaak ontstaan neurologische klachten al (ver) voor het ontstaan van bloedarmoede. Juist bij deze klachten is een tijdige behandeling essentieel om blijvende schade te voorkomen. Meer hierover kunt u hier en hier lezen.

Onder andere als er sprake is van neurologische en/of psychische klachten, bloedarmoede, onverklaarbare ‘malaise’-klachten, gebruik van bepaalde medicijnen, maag-en darmziekten. Zie ook deze pagina: Wanneer testen op vitamine B12?

De waarde van B12 in het bloed geeft vaak niet de ernst van het tekort weer. De één heeft al ernstige klachten bij een laagnormale waarde, en de ander pas als deze ver onder de 100 pmol/L komt. De B12 waarde is geen nauwkeurige test. Een (laag)normale waarde kan een tekort niet uitsluiten. Meer over de serum B12 test kunt u onder andere hier lezen.

De gewone B12-test meet het totaal aan B12 in het bloed. De nieuwere test Actief B12 (holo-transcobalamine) test alleen dat deel dat ‘actief’ is in het lichaam. Alleen B12 gebonden aan het transporteiwit Transcobalamine II kan in de cellen worden opgenomen en is dus bruikbaar voor het lichaam. Met de Actief-B12-test kan er, bij personen met een B12-waarde tussen de 150 en 300 pmol/l, bij meer mensen een tekort worden aangetoond dan met de gewone serum B12-test. Meer over Actief B12 kunt u hier lezen.

Methylmalonzuur is een organisch zuur dat meestal verhoogd is bij een B12-tekort. Indien de gewone B12-test geen duidelijkheid geeft, kan deze test gedaan worden om duidelijkheid te krijgen of er sprake is van een B12-tekort. Meer over MMA kunt u hier lezen.

Vitamine B12 is nodig voor de omzetting van homocysteïne in methionine. Een B12-tekort kan dan ook leiden tot een verhoogde concentratie homocysteïne in het bloed. Deze test wordt ook wel gedaan als de gewone B12-test geen duidelijkheid geeft. Homocysteïne echter, is niet specifiek voor een B12-tekort. Er zijn meer factoren van invloed op de waarde van homocysteïne dan B12 alleen, en bovendien zien we regelmatig dat er bij een (hoog)normale waarde van homocysteïne toch een B12-tekort bestaat. Dat blijkt onder andere ook uit dit artikel.

Nee, na injecties is de waarde van vitamine B12 in het bloed weinigzeggend. Het is normaal dat de waarde hoog is. Na injecties wordt het transporteiwit volledig verzadigd met B12 en kan dit niet meer als maatstaf voor de behandeling gelden. Bij de behandeling moet met name naar de klachten gekeken worden. De referentiewaarden zijn gebaseerd op (gezonde) mensen zonder injecties. Met name bij neurologische klachten moet er vaak langdurig vaker geïnjecteerd worden om optimaal herstel te bewerkstelligen. Meer kunt u hier en hier lezen.

Er is geen gevaar voor overdosering met vitamine B12. Vitamine B12 is een in water oplosbare vitamine en een eventueel ‘teveel’ wordt door het lichaam uitgescheiden via de urine. Meer kunt u in dit artikel lezen.

Bij een opnamestoornis wordt de vitamine B12 uit dierlijke voeding niet goed opgenomen in het lichaam. De supplementen leggen dezelfde weg af als de voeding en worden dus ook niet voldoende opgenomen. De meest effectieve behandeling is die met injecties.

Er bestaat geen ‘kuurtje’ B12. Alleen als het een tijdelijk tekort betreft, waarbij de oorzaak ligt in een gebrek aan B12 in de voeding, of de oorzaak is gevonden én kan worden opgelost, kan er gestopt worden met injecties. In alle andere gevallen mag er niet gestopt worden, omdat het gaat om een opnamestoornis. Doet men dit wel, dan komen de klachten geleidelijk allemaal weer terug. De juiste frequentie van injecties is die, waarbij de klachten wegblijven.

In sommige gevallen is dat mogelijk ja. Indien er vrijwel geen klachten zijn, als de oorzaak van het tekort aan een gebrek aan B12 in de voeding ligt, of soms als onderhoudsdosering nadat men klachtenvrij is na behandeling met injecties. Voor de meeste mensen raden wij injecties aan. Bij neurologische klachten is dat sowieso noodzakelijk. Dat is ook in overeenstemming met wat de experts in de wetenschappelijke literatuur aangeven. Meer informatie staat hier.

Er zijn vier vormen van vitamine B12: cyano-, hydroxo-, methyl- en adenosylcobalamine. Hydroxocobalamine is wat (vrijwel altijd) in injecties gegeven wordt. Dat wordt in het lichaam omgezet in de zogenaamde actieve vormen, methyl- en adenosylcobalamine. De meeste smelttabletten bevatten meestal één van deze vormen, en ook zijn ze verkrijgbaar als injectie-ampullen, alleen (nog) niet in Nederland.

Dat is inderdaad mogelijk. Veganisten of strenge vegetariërs die een tekort hebben, kunnen dit eenvoudig weer aanvullen met supplementen. Het gaat hierbij echter niet om een opnamestoornis. Coeliakie, helicobacter pylori-besmetting en darmparasieten zijn oorzaken die behandeld kunnen worden, waardoor de opname van vitamine B12 weer (gedeeltelijk) kan herstellen. Maar in de meeste gevallen is de oorzaak van het tekort niet op te lossen, en is behandeling dus blijvend noodzakelijk. Hier kunt u een lijst van de oorzaken vinden, en hier de tests die gedaan kunnen worden.

In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, komt een vitamine B12 tekort vaak voor, bij 3 à 5% van de bevolking. Uit onderzoek is gebleken dat 1 op de 200 kinderen een tekort heeft. In de leeftijdsgroep van 12 tot 19 jaar is dit 1 op de 112. Naarmate de leeftijd vordert komt het steeds vaker voor. Bij ouderen boven de 65 lopen de schattingen uiteen van 1 op de 8 tot 1 op de 4 mensen.

Bij ouderen komt het wel meer voor dan bij jongeren. Maar ook bij jongere mensen en zelfs bij kinderen komt het voor. Uit onze enquête bleek dat van de ruim 1400 mensen 35% onder de 35 jaar was bij ontdekking van het tekort.

Er zijn vele oorzaken voor een vitamine B12 tekort. Het hebben van antistoffen tegen de intrinsieke factor is er slechts één van. Bovendien is de test niet erg sensitief en hebben 30 à 50% van de mensen die negatief testen toch pernicieuze anemie. In de meeste gevallen van een vitamine B12 tekort gaat het om een blijvende opnamestoornis. Vaak wordt er geen duidelijke oorzaak gevonden, maar dat wil niet zeggen dat er dan geen opnamestoornis is. Hier kunt u een lijst vinden met mogelijke oorzaken.

Dat is niet erg waarschijnlijk. Alleen mensen die geen of zeer weinig dierlijke producten gebruiken (en geen supplementen of voeding waaraan B12 is toegevoegd), lopen een risico om een dieet-gerelateerd tekort aan vitamine B12 te krijgen (een tekort door te weinig B12 in de voeding). Dat sluit een mogelijke opnamestoornis natuurlijk niet uit.

Dit is inderdaad zeer goed mogelijk. Met name depressie, stemmingswisselingen en prikkelbaarheid zijn veel gehoorde klachten.

Bij ernstige neurologische klachten kan tot wel 2 jaar wekelijks geïnjecteerd worden. Pas na langdurig injecteren kan gekeken worden of er eventuele restklachten aanwezig blijven. In veel gevallen herstellen mensen gelukkig vrijwel volledig. Helaas kan het voorkomen dat het tekort te lang heeft bestaan, en er zelfs bij voldoende behandeling klachten blijven bestaan. Daarom is een vroeg diagnose en behandeling zo belangrijk.

Hoe lang het duurt voor men verbetering merkt, is per persoon verschillend. Het is onder andere afhankelijk van hoe lang de klachten bestaan en in welke mate schade aan het lichaam is ontstaan. Zelfs na twee jaar behandeling met injecties kan men nog verbetering merken.

Ja, dat kan zeker. Een tekort ontstaat gedurende jaren, en vaak duurt het enige tijd voor alle klachten weg gaan. Vooral bij neurologische klachten en vermoeidheid duurt het vaak langer voor ze weg gaan.

Wij zijn van mening, gebaseerd op de wetenschappelijke literatuur, dat de referentiewaarden voor kinderen hoger zouden moeten zijn dan die voor volwassenen. Dat geldt zowel voor gewoon B12, Actief B12, MMA als voorhomocysteïne. Uit onderzoek is gebleken dat de waarde van B12 bij kinderen hoger ligt en MMA en homocysteïne lager. Zie voor meer informatie deze pagina.

In principe is de behandeling bij kinderen gelijk aan die van volwassenen.