Serum B12: normale waarde sluit tekort niet uit
Grijs gebied
Men is het erover eens dat een duidelijk te lage waarde een B12-tekort betekent; een serum-B12 waarde onder de 150 pmol/L geeft een specificiteit van > 95%.
Gebleken is echter, dat er een groot ‘grijs’ gebied is, waarbij een tekort mogelijk is ondanks een normale B12-serumwaarde. Gebruikt men 200 pmol/L als ondergrens dan heeft de serum-B12-test een sensitiviteit van 75% en een specificiteit van 72%. Bij een waarde van boven de 221 pmol/L heeft 1 tot 5% van de patiënten toch een B12-tekort.
Serum-B12 kan vals-normaal/hoog zijn bij:
- (ernstige) leverziekte
- te veel haptocorrine (TCI) bij nierziekten en myeloproliferatieve ziekten
- geen of te weinig transcobalamine (TCII)
- aangeboren stoornissen in B12-metabolisme
- bacteriële overgroei in de dunne darm
- hemolyse
- analogen, afhankelijk van testmethode
- antistoffen tegen TCI/TCII
- testfouten
Serum-B12 kan vals-laag zijn bij:
- (ernstig) foliumzuurtekort
- verlaagd haptocorrine-gehalte (TCI)
- zwangerschap (3e trimester) en de anticonceptiepil (mogelijk)
- multiple myeloma en HIV
Door alleen serum-B12 te gebruiken worden dus veel patiënten gemist. Omdat een B12-tekort kan leiden tot permanente neurologische schade, zou men nooit alleen op de B12-waarde af moeten gaan (tenzij deze duidelijk te laag is), maar bij verdenking op een tekort ook MMA moeten testen. Dit geldt met name indien er neurologische en neuropsychiatrische klachten aanwezig zijn. In de literatuur wordt door de experts gepleit voor het combineren van serum-B12 (of Actief B12) en MMA bij vermoeden van een B12-tekort.
Bronnen:
1. Diagnosis and treatment of vitamin B12 deficiency. An update. Anne-Mette Hvas, Ebba Nexo Haematologica 2006; 91:1506-1512
2. An IgG complexed form of vitamin B12 is a common cause of elevated serum concentrations. Jinny Jeffery, Helen Millar, Paul MacKenzie, Michael Fahie-Wilson, Malcolm Hamilton, Ruth M. Ayling Clinical Biochemistry 43 (2010) 82–88
3. Biomarkers of cobalamin (vitamin B-12) status in the epidemiologic setting: a critical overview of context, applications, and performance characteristics of cobalamin, methylmalonic acid, and holotranscobalamin. Ralph Carmel Am J Clin Nutr July 2011 vol. 94 no. 1 348S-358S
4. Laboratory diagnosis of vitamin B12 and folate deficiency. Christopher F. Snow Arch Intern Med Vol 159, jun 28 1999, 1289
5. Disorders of cobalamin (Vitamin B12) metabolism: Emerging concepts in pathophysiology, diagnosis and treatment. LR. Solomon, Blood Rev. 2007 May;21(3):113-30
6. Detection of vitamin B12 deficiency in older people by measuring vitamin B12 or the active fraction of vitamin B12, holotranscobalamin. Clarke R, Sherliker P, Hin H, Nexo E, Hvas AM, Schneede J, et al. Clin Chem. 2007; 53(5): 963-970.
7. Diagnosis of cobalamine deficiency: II. Relative sensitivities of serum cobalamin, methylmalonic acid, and total homocysteine concentrations. Lindenbaum J, Savage DG, Stabler SP, Allen RH. Am J Hematol. 1990; 34(2): 99-107.
8. Performance of the serum cobalamin assay for diagnosis of cobalamin deficiency. Matchar DB, McCrory DC, Millington DS, Feussner JR. Am J Med Sci. 1994; 308(5): 276-283.
9. Biomarkers van cobalamine (vitamin B12) deficiency and its application. W. Chatthanawaree The Journal of Nutrition, Health & Aging© Volume 15, Number 3, 2011
November 2012