Vitamine B12
Vitamine B12: wat is het en wat doet het?
Vitaminen zijn essentiële voedingsstoffen, noodzakelijk voor het goed functioneren van ons lichaam. Ze zijn onder te verdelen in de vetoplosbare vitaminen A, D, E en K, en de wateroplosbare vitamine C en alle B-vitaminen.
Vitamine B12 is uitzonderlijk in dit rijtje omdat het net als de andere B-vitaminen wateroplosbaar is, maar net als de vetoplosbare vitaminen wel een voorraad heeft in het lichaam. Die voorraad is voldoende voor minimaal 3 jaar tot soms wel 10 jaar. Als die voorraad op raakt, gaat de bloedwaarde dalen en ontstaat het tekort. Een vitamine B12-tekort ontstaat dus niet van de één op de andere dag, en is ook niet in korte tijd weer even opgelost.
Vitamine B12 staat ook bekend als cobalamine. In het centrum van vitamine B12 zit een metaal: kobalt, vandaar de naam cobalamine. De natuurlijke vormen van vitamine B12 die voorkomen in onze voeding zijn: methyl-, hydroxy- en adenosylcobalamine.
Vitamine B12 wordt gemaakt door micro-organismen. De mens kan wel vitamine B12 aanmaken door de micro-organismen in de darm, maar dit gebeurt in een deel van de darmen waar het niet meer kan worden opgenomen. We zijn dus afhankelijk van vitamine B12 in onze voeding. Vitamine B12 zit in alleen vlees, vis, eieren en zuivel. Mensen die dus geen dierlijke producten eten, lopen het risico op een vitamine B12-tekort.
Vitamine B12 is essentieel voor allerlei systemen in het lichaam, onder andere voor de gezondheid van het zenuwstelsel, het immuunsysteem, het hart-en vaatstelsel en het maag-darmstelsel. Is er niet voldoende vitamine B12 aanwezig in het lichaam, omdat het niet goed wordt opgenomen of omdat er te weinig binnenkomt, gaan deze systemen minder goed werken, met allerlei problemen en klachten tot gevolg.
Systemen die door een B12-tekort worden aangetast:
- Zenuwstelsel
- Hematologisch systeem: bloed, beenmerg en bloedstolling
- Immuunsysteem
- Hart- en vaatstelsel
- Maag-darmstelsel
- Bewegingsstelsel: spieren, pezen en botten
- Urogenitaal systeem: urinewegen en geslachtsorganen
Omdat vitamine B12 op zoveel systemen in het lichaam van invloed is uit een tekort zich bij iedereen anders. Waar de één met name last heeft van vermoeidheid, tintelingen, geheugenverlies en spierkrampen, heeft een ander problemen met zich concentreren, een ontstoken tong, menstruatieklachten en depressiviteit. Wel zijn er een aantal klachten die vaker voorkomen, zoals: vermoeidheid, psychische problemen, neurologische klachten, een ontstoken of dikke tong, het koud hebben en verlies van eetlust.
Er bestaan vele oorzaken voor een tekort aan vitamine B12.
Deze zijn onder te verdelen in 4 categorieën: verminderde inname (geen/te weinig dierlijke producten in de voeding), een gestoorde opname (B12 wordt niet opgenomen door het lichaam), aangeboren stoornissen in de stofwisseling, en overige oorzaken, zoals bepaalde medicijnen. Ook is het mogelijk dat er bij één persoon meerdere oorzaken naast elkaar aanwezig zijn. Sommige oorzaken zijn vrij eenvoudig te achterhalen, in andere gevallen kan dat erg moeilijk zijn. Een aantal oorzaken kunnen worden behandeld, waardoor de opname van vitamine B12 zich kan herstellen. Dit kan o.a. het geval zijn bij coeliakie, de maagbacterie helicobacter en de aanwezigheid van parasieten in de darmen. De meeste oorzaken zijn echter niet te genezen, waardoor blijvende behandeling noodzakelijk is.
Meer over vitamine B12 en voeding kunt u hier lezen.
Meer over vitamine B12 en de relatie met foliumzuur, vitamine B6 en ijzer kunt u hier lezen.