Vitamine B12 en MS
Multiple Sclerosis
Multiple Sclerosis is een ziekte die wordt gekarakteriseerd door chronische demyelinisatie in de hersenen veroorzaakt door immunologische mechanismen van T-cellen en macrofagen. De naam “multiple sclerose” verwijst naar de aanwezigheid van meerdere (multipele) sclerotische haarden in de wittestof van de hersenen. Deze haarden bestaan uit littekenweefsel, ontstaan na herhaalde en langdurige ontstekingen t.h.v. de myeline. De myeline, het omhulsel van de zenuwbanen, wordt hierbij afgebroken. Als gevolg daarvan komt de zenuwgeleiding in het gedrang.
Een vitamine B12-tekort heeft vergelijkbare symptomen als MS, en het is essentieel om te onderzoeken of er bij MS sprake is van een vitamine B12-tekort. De symptomen die overeenkomen zijn onder andere: krachtsverlies, gevoelsstoornissen, duizeligheid, vermoeidheid, coördinatiestoornissen en moeilijkheden bij het zien. Demyelinisatie en de zgn. “ witte vlekken” op een MRI, kunnen ook door een vitamine B12-tekort veroorzaakt worden. Bij witte vlekken op de MRI en symptomen van cervicale myopathie, inclusief L’hermitte wordt vaak meteen aan MS gedacht, maar een vitamine B12-tekort moet dan zeker ook worden onderzocht. Meerdere rapporten hebben melding gemaakt van een vitamine B12-tekort bij patiënten met MS. De meerderheid van deze patiënten heeft geen pernicieuze anemie en de serum-B12-waarden zijn ongerelateerd aan het verloop of de chroniciteit van de ziekte. Aangezien vitamine B12 nodig is voor de formatie van myeline en voor het immuunsysteem, is het testen van vitamine B12 bij een vermoeden op MS en bij MS patiënten van groot belang. Het bestaan van een vitamine B12-tekort kan de MS verergeren of verbetering van klachten tegenhouden.
B12-tekort en MS
De aard van de associatie tussen een vitamine B12-tekort en MS is onduidelijk, maar het lijkt geen toeval te zijn. Er is een opmerkelijke gelijkheid in de epidemiologie van MS en een vitamine B12-tekort. Patiënten met MS hebben duidelijk lagere waarden van serum-B12 en significant hogere onverzadigde R-binder (cobalophiline/ TC I) dan controlesubjecten. Negen patiënten met MS hadden een serum-B12-waarde van minder dan 147 pmol/L, zonder anemie. Er is een duidelijke associatie tussen MS en een verstoord vitamine B12 metabolisme. De serum-B12-waarde in MS patiënten is gerelateerd aan het tijdstip waarop MS zich openbaart. Dit bleek uit een onderzoek onder 45 MS patiënten met duidelijk lagere serum-B12-waarden bij de patiënten bij wie de ziekte zich openbaarde voor het 18e levensjaar. Foliumzuur is hieraan niet gerelateerd. Er lijkt een specifieke associatie te bestaan tussen de timing van de eerste neurologische symptomen van MS en het vitamine B12 metabolisme. Er werd ook een duidelijk lagere hoeveelheid vitamine B12 in het ruggenmergvloeistof (Liquor cerebrospinalis/CSF) gevonden. In een aantal gevallen zelfs bij normale serumwaarden. Recente onderzoeken hebben een verhoogd risico op macrocytose, verlaagd serum/CFS-B12-waarden, verhoogde homocysteïne en verhoogd onverzadigd R-binder capaciteit laten zien in MS.
Kortom, bij MS, maar ook bij het vermoeden van MS, moet er ook gekeken worden naar een eventueel vitamine B12-tekort. Aangezien een vitamine B12-tekort ook kan bestaan bij (laag)normale waarden is het aan te raden bij dergelijke waarden ook te testen op MMA en homocysteïne. Een proefbehandeling met vitamine B12 injecties kan een mogelijkheid zijn om te kijken of het verlichting of stabilisering van de klachten kan geven.
Bronnen
1. Vitamin B12 and its relationship to age of onset of multiple sclerosis Sandyk R; Auerbuch GI. International Journal of Neuroscience, 1993 Jul-Aug, 71(1-4):93-9
2. Vitamin B12 metabolism in Multiple Sclerosis. Reynolds E.H.,Bottiglieri T; Laundy M; Crellin RF; Kirker SG. Archives of Neurology, 1992 Jun, 49(6):649-52.
3. Multiple sclerosis and vitamin b12 metabolism. Reynolds EH. Journal of neuroimmunology, 1992 oct, 40(2-3):225-30.
4. Vitamin B12, demyelination, remyelination and repair in multiple sclerosis Miller A, Korem M, Almog R, Galboiz Y. J Neurol Sci. 2005 Jun 15;233(1-2):93-7
5. Vitamin B12 metabolism and massive-dose methyl vitamin B12 therapy in Japanese patients with multiple sclerosis Kira J, Tobimatsu S, Goto I. Intern Med. 1994 Feb;33(2):82-6 6. Multiple Sclerosis and Vitamin B12 Metabolism [editorial]. Reynolds E.H. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 1992 may