Medicijnen die een vitamine B12 tekort kunnen veroorzaken
Medicatie
- Maagzuurremmers zoals Omeprazol, Pantazol, Nexium, Zantac
- Para-aminosalicylzuur (tuberculose)
- Neomycine (een antibioticum)
- Colchicine (tegen jicht)
- Metformine (bij diabetes 2)
- Questran (cholesterolverlager)
- Kaliumtabletten (zoals Slow K)
- Lachgas (anesthesie)
Maagzuurremmers
Maagzuurremmers worden veelvuldig voorgeschreven en vaak (zeer) langdurig. Deze medicijnen kunnen de opname van vitamine B12 verminderen als gevolg van hypo- of achloorhydrie (te weinig of zelfs een gebrek aan maagzuur). Dit geldt zowel voor de protonpompremmers zoals o.a. Omeprazol, Pantazol, Nexium en Losec, als ook voor de Histamine-2-receptor-blokkers, zoals o.a. cimetidine en ranitidine. Veel bijsluiters vermelden tegenwoordig gelukkig dat maagzuurremmers de opname van vitamine B12 verminderen. Niet alle producenten vermelden overigens in de bijsluiter dat langdurig gebruik tot een vitamine B12-tekort kan leiden. Bij meerdere producenten staat het wel in de SPC (summary of product characteristics) maar niet in de patiëntenbijsluiter. Wij zouden graag zien dat in alle bijsluiters staat vermeld dat langdurig gebruik tot een vitamine B12-tekort kan leiden, en dat men hierop bedacht dient te zijn.
Er staat meestal iets in de bijsluiters als: “Omeprazol (of een ander middel) kan de orale absorptie van vitamine B12 reduceren. Hiermee dient rekening te worden gehouden bij patiënten met lage uitgangswaarden, die een langdurige behandeling met omeprazol ondergaan.”
Vitamine B12 wordt vrijwel nooit voor behandeling getest, zo is gebleken, en zelden na behandeling met maagzuurremmers. Zowel artsen als patiënten zijn vaak niet op de hoogte van de mogelijke gevolgen van het langdurig verminderen van maagzuur door middel van deze middelen.
Een vitamine B12-tekort kan potentieel ernstige gevolgen hebben. Met name op neurologisch en neuropsychiatrisch gebied kunnen de gevolgen onomkeerbaar zijn indien de diagnose gemist wordt en de behandeling te laat wordt ingezet. Wij willen er dan ook voor pleiten om patiënten die deze middelen langdurig moeten nemen te testen op vitamine B12. Het zou mogelijk zelfs aan te raden zijn preventief vitamine B12, om zodoende het ontstaan van een tekort te voorkomen.
Metformine
Metformine wordt voorgeschreven bij diabetes-type-2. Het vermindert de aanmaak van glucose. Rond de 30%1 van de patiënten die langdurig metformine gebruiken krijgen een vitamine B12-tekort. De neuropathie die dat tekort tot gevolg kan hebben, wordt vaak ten onrechte aangemerkt als neuropathie ontstaan door de diabetes. Een aantal bijsluiters van metformine vermeldt: “Bij patiënten die langdurig met metformine worden behandeld, kan een vermindering van de opname van vitamine B12 in de darm optreden. Hiervan ondervindt u over het algemeen geen nadelige gevolgen.” Dat is op zijn minst opmerkelijk te noemen, aangezien algemeen bekend en bewezen is welke gevolgen een vitamine B12-tekort kan veroorzaken, en dat geldt natuurlijk ook bij deze patiënten. Neuropathie als gevolg van een vitamine B12-tekort kan met succes behandeld worden, en geheel herstellen, indien men er vroegtijdig bij is, en voldoende behandelt.
Wij willen dan ook pleiten voor het testen op vitamine B12 bij patiënten die metformine slikken. Ook hier is het wellicht gunstig preventief te behandelen met een goed supplement, om zodoende een mogelijk tekort geheel te vermijden.
Bron:
Metformin-Induced Vitamin B12 Deficiency Presenting as a Peripheral Neuropathy Bell. David S.H. MD Southern Medical Journal: March 2010 – Volume 103 – Issue 3 – pp 265-267
2010-2012