Vitamine B12 deficiëntie en het risico op een neuraalbuisdefect

Holo-TC

Onlangs verscheen ‘Vitamin B12 and the risk of Neural Tube Defects in a Folic-Acid-Fortified Population’ (Ray, J.G. et.al. Epidemology, 2007, 18, 362-366..). In dit onderzoek is gekeken naar het verband tussen een lage Holo-TC-serumwaarde bij zwangere vrouwen en het optreden van een neuraalbuisdefect (zoals een open ruggetje of een open schedel) bij hun kind. Holo-TC is het complex van vitamine B12 en het transporteiwit Transcobalamine II. Alléén deze vorm van vitamine B12 wordt vanuit het bloed door de cellen opgenomen. De Holo-TC waarde is een gevoelige indicator voor de B12-status. Gemiddeld is ongeveer 25% van het serum-B12 in de actieve vorm, maar dit varieert per persoon en ligt tussen de 10% en 30%.
Deze studie is er één in een reeks van onderzoeken die aantonen dat er een verband is tussen B12-status van de moeder en neuraalbuisdefect. De auteurs hebben een overzicht hiervan opgenomen.

Nieuw aan deze studie is dat de gevoelige marker Holo-TC wordt gebruikt in combinatie met correctie voor de invloed van een te laag foliumzuurgehalte op het ontstaan van een neuraalbuisdefect. Het foliumzuurgehalte in het bloed van de aangedane populatie verschilt niet significant van dat in de controle populatie. Dit is mede een gevolg van de toevoeging van foliumzuur aan meel in Canada. Hierdoor wordt het mogelijk de invloed van een lage vitamine B12-waarde afzonderlijk te bepalen.
Daarnaast werd gebruik gemaakt van relatief grote populaties (aangedane populatie en controle populatie).

Opzet van de studie

Er werd gebruik gemaakt van een groep van 89 vrouwen die zwanger bleken te zijn van een kindje met neuraalbuisdefect en een controlegroep van 422 vrouwen die rond dezelfde tijd zwanger waren en van een gezond kind zijn bevallen. Van deze twee groepen werden de Holo-TC-waarden en de foliumzuurwaarden in het bloed gemeten ergens tussen de 15e en 20e week van de zwangerschap. De foliumzuurwaarden in beide groepen verschilden niet significant van elkaar. De gemiddelde Holo-TC-waarden in de aangedane groep (67,8 pmol/l +/- 2,0 pmol/l) waren significant lager dan die in de controlegroep (81,2 pmol/l +/- 1,8 pmol/l).
Men had van te voren besloten als criterium voor een lage Holo-TC-waarde, de waarde te kiezen waaronder een kwart van de uitslagen uit de controlegroep lag. Een kwart van de controle populatie had Holo-TC-waarden onder de 55,3 pmol/l. Dit werd als laag gekwalificeerd.
Het onderzoek laat zien dat in de aangedane groep procentueel veel meer vrouwen met een lage Holo-TC-waarde voorkomen dan in de controlegroep. De onderzoekers tonen aan dat de kans op een kindje met neuraalbuisdefect 3 maal zo hoog is bij vrouwen met een Holo-TC waarde onder de 55,3 pmol/l, ten opzichte van vrouwen met een Holo-TC waarde boven de 121 pmol/l.

Toelichting op het artikel

Om enigszins een indicatie te geven van de serum-B12-waarden die op grond van deze studie risico met zich meebrengen, zou je kunnen aannemen dat gemiddeld ongeveer 25 % van het serum-B12 in de vorm van Holo-TC aanwezig is. In dat geval doet het in het artikel beschreven risico zich voor bij B12-serumwaarden onder de 221 pmol/l, gemeten tussen de 15e en 20e week van de zwangerschap. Gezien dat het percentage Holo-TC per individu verschilt, is dit slechts een ruwe schatting.
De resultaten van dit onderzoek bevestigen de bevindingen van Groenen et.al. uit 2004 (zie verwijzing hieronder). Zij toonden aan dat een serum-12-waarde kleiner dan of gelijk aan 185 pmol/l met een 3,5 maal grotere kans op spina bifida wordt geassocieerd.

Nederlands onderzoek naar het verband tussen vitamine B12-deficiëntie en neuraalbuisdefect is o.a. gedaan door:

• Groenen, P.M.W., Van Rooij, I.A.L.M., Peer, P.G.M., Gooskens, R.H., Zielhuis, G.A. en Steegers-Theunissen, R.P.M. Marginal maternal vitamin B12 status increases the risk of offspring with spina bifida. American Journal of Obstetrics and Gynecology; 2004, 191: 7-11.
• Afman, L.A., Van der Put, N.M.J., Thomas, C.M.G., Trijbels, J.M.F. en Blom, H.J. Reduced vitamin B12 binding by transcobalamin II increases the risk of neural tube defects. Q.J.Med. 2001; 94: 159-166.
• Een overzichtsartikel: Ray, J.G., Blom, H.J. Vitamin B12 insufficiency and the risk of fetal neural tube defects. Q. J. Med. 2003, 96: 289-295.

Januari 2008